Σχολικό βοήθημα Έκθεσης Α΄ Λυκείου
 |
| Σχολικό βοήθημα Έκθεσης Α΄ Λυκείου |
Βοήθημα Έκθεσης (Νεοελληνικής Γλώσσας) Α΄ Λυκείου (εκδ. Βολονάκη)
Σχολικό βοήθημα έκφρασης έκθεσης Α Λυκείου
Δείτε ακόμα:
- Έκθεση Α΄ Λυκείου Βιντεομαθήματα (Φροντιστήρια Πράξις γκρουπ)
Επιπλέον πληροφορίες για την Νεοελληνική Γλώσσα
Ένα δοκίμιο μπορεί να έχει πολλούς σκοπούς, η βασική του όμως δομή παραμένει ίδια σε κάθε περίπτωση.
Μπορεί να γράψετε ένα δοκίμιο με στόχο να υποστηρίξετε μια συγκεκριμένη άποψη, ή να εξηγήσετε τα βήματα που είναι αναγκαία για να ολοκληρωθεί μια εργασία. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση το δοκίμιό σας θα έχει την ίδια βασική μορφή. Αν ακολουθήσετε μερικά απλά βήματα, θα ανακαλύψετε ότι το δοκίμιο γράφεται σχεδόν από μόνο του. Εσείς το μόνο που θα πρέπει να κάνετε είναι να το «εφοδιάσετε» με τις ιδέες σας, οι οποίες αποτελούν και το σημαντικότερο μέρος του δοκιμίου, ούτως ή άλλως.
Μην αφήνετε τη σκέψη της αντιπαράθεσης με το στυλό και το χαρτί να σας τρομάξει. Απλά ξεκινήστε!
Αυτά τα απλά βήματα θα σας καθοδηγήσουν στη διαδικασία γραφής ενός κειμένου:
• Επιλέξτε το θέμα σας.
• Ετοιμάστε ένα περίγραμμα ή ένα διάγραμμα των σκέψεών σας
• Γράψτε την αρχική σας «θέση».
• Γράψτε το κυρίως θέμα.
• Γράψτε τα κύρια σημεία.
• Γράψτε τα δευτερεύοντα σημεία.
• Επεξεργαστείτε τα δευτερεύοντα σημεία.
• Γράψτε την εισαγωγή.
• Γράψτε το συμπέρασμα.
• Προσθέστε τις τελευταίες πινελιές.
Επιλέξτε το θέμα σας
Αν το θέμα σας έχει δοθεί
Πιθανώς να μην μπορείτε να διαλέξετε εσείς το θέμα σας. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση όμως ίσως να μην είστε σε θέση ακόμη να μεταβείτε στο επόμενο βήμα.
Αναλογιστείτε τι είδους εργασία θα παράγετε. Θα είναι μια γενική επισκόπηση, ή μια ειδική ανάλυση του θέματος; Εάν πρόκειται για γενική επισκόπηση τότε κατά πάσα πιθανότητα μπορείτε να προχωρήσετε στο επόμενο βήμα. Εάν θα πρέπει να γράψετε μια συγκεκριμένη ανάλυση, βεβαιωθείτε ότι το θέμα είναι αρκετά οριοθετημένο. Αν είναι πολύ γενικό, πρέπει να επιλέξετε ένα πιο περιορισμένο υπο-θέμα για ανάλυση.
Για παράδειγμα, το θέμα "ΚΕΝΥΑ" είναι γενικό. Εάν ο στόχος σας είναι να γράψετε μια γενική περιγραφή, το θέμα αυτό είναι κατάλληλο. Αν όμως ο στόχος σας είναι να γράψετε μια συγκεκριμένη ανάλυση, το θέμα αυτό είναι πολύ γενικό. Μπορείτε να περιοριστείτε σε κάτι όπως είναι «Η πολιτική στην Κένυα» ή «ο Πολιτισμός της Κένυας».
Μόλις διαπιστώσετε ότι το θέμα σας είναι κατάλληλο, μπορείτε να προχωρήσετε
Αν δεν δίνεται συγκεκριμένο θέμα
Αν δεν σας έχουν αναθέσει ένα θέμα, τότε ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται μπροστά σας, αν και πολλές φορές η αυτό κάνει την διαδικασία του ξεκινήματος ακόμη πιο τρομακτική. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει ότι είστε ελεύθεροι να επιλέξετε ένα θέμα που σας ενδιαφέρει, πράγμα που θα κάνει το δοκίμιό σας ακόμη ισχυρότερο.
Καθορίστε το σκοπό
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να σκεφτούμε το σκοπό για τον οποίο πρέπει να γράψουμε.
Σκοπεύετε να πείσετε τους ανθρώπους να συμφωνήσουν με τις αντιλήψεις σας, θέλετε να εξηγήσετε πώς να ολοκληρώσουν μια συγκεκριμένη εργασία, θέλετε να πληροφορήσετε κάποιους για ένα πρόσωπο, τόπο, πράγμα ή ιδέα, ή ο στόχος σας είναι εξ ολοκλήρου άσχετος με αυτά; Όποιο και αν είναι θέμα που θα επιλέξετε πρέπει να ταιριάζει με το στόχο σας αυτόν.
Καταιγισμός Ιδεών: Ενδιαφέροντα ζητήματα
Μόλις καθοριστεί ο σκοπός του κειμένου σας, σημειώστε ορισμένα θέματα που σας ενδιαφέρουν. Δεν έχει σημασία ποιος είναι ο σκοπός της έκθεσής σας, μπορεί να ταιριάζει με μια ατέλειωτη λίστα θεμάτων.
Αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα στον εντοπισμό των θεμάτων, ξεκινήστε από την αναζήτηση γύρω σας. Υπάρχει κάτι στο περιβάλλον που να σας ενδιαφέρει; Σκεφτείτε τη ζωή σας. Τι σας τρώει περισσότερο χρόνο; Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καλό θέμα. Μην αξιολογείτε τα θέματα ακόμα, απλά καταγράψτε οτιδήποτε σας έρχεται στον νου.
Εκτιμήστε κάθε πιθανό θέμα
Αν μπορείτε να σκεφτείτε τουλάχιστον μερικά κατάλληλα θέματα, απλώς θα πρέπει να εξετάσετε το καθένα από αυτά ξεχωριστά.
Σκεφθείτε πώς νιώθετε για αυτό το θέμα. Εάν πρέπει να διδάξετε κάτι, βεβαιωθείτε ότι πραγματεύεστε ένα θέμα για το οποίο είστε ιδιαίτερα καλά ενημερωμένοι. Εάν πρέπει να πείσετε, βεβαιωθείτε πρόκειται για ένα ζήτημα με το οποίο είστε τουλάχιστον μέτρια παθιασμένοι. Φυσικά, ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιλογή ενός θέματος είναι ο αριθμός των ιδεών που έχετε σχετικά με το θέμα αυτό
Ακόμη και εάν κανένα από τα θέματα που έχετε σκεφτεί δεν σας φαίνεται ιδιαίτερα ελκυστικό, δοκιμάστε απλά να επιλέξετε ένα και να το δουλέψετε. Μπορεί να μεταμορφωθεί σε κάτι καλύτερο από αυτό που φαινόταν αρχικά.
Μόλις διαπιστώσετε ότι το θέμα σας είναι κατάλληλο, μπορείτε να προχωρήσετε.
Οργανώστε τις ιδέες σας
Ο σκοπός του σχεδιαγράμματος είναι να δείτε τι ιδέες έχετε περί του θέματος γραμμένες στο χαρτί, κάπως οργανωμένες.
Η δομή που δημιουργείτε εδώ μπορεί να αλλάξει πριν ολοκληρωθεί το δοκίμιο, οπότε μην αγχώνεστε γι’ αυτό.
Αποφασίστε αν θα προτιμούσατε μια «ξερακιανή» δομή ή μια πιο «ρέουσα» περιγραφή. Εάν ξεκινήσετε με τη μια ή την άλλη και αποφασίσετε ότι δεν σας κάνει, μπορείτε πάντα να το αλλάξατε στη συνέχεια.
Διάγραμμα ("ξερή" καταγραφή)
1. Ξεκινήστε το διάγραμμα με ένα κύκλο ή μια οριζόντια γραμμή ή ό, τι σχήμα σας αρέσει τέλος πάντων στη μέση της σελίδας.
2. Μέσα στο σχήμα ή πάνω στη γραμμή, γράψτε το θέμα.
3. Από το κεντρικό σχήμα ή τη γραμμή, σχεδιάστε τρεις ή τέσσερις γραμμές προς το έξω μέρος της σελίδας. Σιγουρευτείτε ότι υπάρχει κάποια απόσταση μεταξύ τους.
4. Στο τέλος κάθε μίας από αυτές τις γραμμές, σχεδιάστε έναν άλλο κύκλο ή γραμμή ή ό,τι τέλος πάντων ζωγραφίσατε στο κέντρο της σελίδας.
5. Σε κάθε νέο σχήμα ή γραμμή, γράψτε τις βασικές ιδέες που έχετε σχετικά με το θέμα, ή τα κυριότερα σημεία που που θέλετε να τονίσετε.
• Αν προσπαθείτε να πείσετε γράψτε τα καλύτερά σας επιχειρήματα.
• Αν προσπαθείτε να εξηγήσετε μια διαδικασία, γράψτε τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν. Θα χρειαστεί πιθανότατα να τα ομαδοποιήσετε σε κατηγορίες. Αν αντιμετωπίσετε πρόβλημα στην κατηγοριοποίηση δοκιμάστε να τα ταξινομήσετε με βάση τον κανόνα «αρχή, μέση και τέλος».
• Εάν προσπαθείτε να ενημερώσετε, θα πρέπει να καταγράψετε τις μεγάλες υποκατηγορίες, βάσει των οποίων μπορεί να διαιρεθεί το σύνολο των πληροφοριών που θα δώσετε.
6. Από κάθε μία από τις βασικές ιδέες, τραβήξτε και πάλι τρεις ή τέσσερις γραμμές.
7. Στο τέλος κάθε μίας από αυτές τις γραμμές, σχεδιάστε πάλι έναν άλλο κύκλο ή γραμμή σαν αυτή που ζωγραφίσατε στο κέντρο της σελίδας.
8. Σε καθένα από τα νέα αυτά σχήματα γράψτε τα γεγονότα ή τις πληροφορίες που υποστηρίζουν αυτή την κύρια ιδέα.
Όταν τελειώσετε, έχετε τη βασική δομή για το δοκίμιο και είστε έτοιμοι να συνεχίσετε.
Περίγραμμα (Ρέουσα καταγραφή)
1. Ξεκινήστε το περίγραμμά σας γράφοντας το θέμα στην κορυφή της σελίδας.
2. Στη συνέχεια, γράψτε τους λατινικούς αριθμούς Ι, ΙΙ, και ΙΙΙ, αφήνοντας μεταξύ τους αρκετές κενές γραμμές στην αριστερή πλευρά της σελίδας.
3. Δίπλα σε κάθε ρωμαϊκό ψηφίο, γράψτε τις βασικές ιδέες που έχετε σχετικά με το θέμα, ή τα κυριότερα σημεία που που θέλετε να επισημάνετε.
• Αν προσπαθείτε να πείσετε γράψτε τα καλύτερά σας επιχειρήματα.
• Αν προσπαθείτε να εξηγήσετε μια διαδικασία, γράψτε τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν. Θα χρειαστεί πιθανότατα να τα ομαδοποιήσετε σε κατηγορίες. Αν αντιμετωπίσετε πρόβλημα στην κατηγοριοποίηση δοκιμάστε να τα ταξινομήσετε σε αρχή, μέση και τέλος.
• Εάν προσπαθείτε να ενημερώσετε, θα πρέπει να καταγράψετε τις μεγάλες υποκατηγορίες, βάσει των οποίων μπορεί να διαιρεθεί το σύνολο των πληροφοριών που θα δώσετε.
4. Κάτω από κάθε ρωμαϊκό ψηφίο, γράψτε α, β και γ στην αριστερή πλευρά της σελίδας.
5. Γράψτε τα γεγονότα ή τις πληροφορίες που υποστηρίζουν αυτή την κύρια ιδέα.
Όταν τελειώσετε, έχετε τη βασικό περίγραμμα για το δοκίμιο και είστε έτοιμοι να συνεχίσετε.
Συνθέστε μια «Δήλωση Θέσεως»
Τώρα που έχετε αποφασίσει, τουλάχιστον προσωρινά, τι πληροφορίες έχετε την πρόθεση να παρουσιάσετε στο κείμενο σας, είστε έτοιμοι να γράψετε τη «δήλωση θέσεως» σας.
Η «Δήλωση θέσεως» λέει στον αναγνώστη για το ποιο πράγμα θα μιλά περίπου το δοκίμιο, και ποιο σημείο, εσείς ο συγγραφέας, θέλετε να τονίσετε.
Γνωρίζετε φυσικά για τι πράγμα θα γράψετε. Αυτό ήταν το θέμα. Τώρα πρέπει να δείτε το περίγραμμα ή το διάγραμμα και να αποφασίσετε ποιο σημείο υπερτονίζει. Τι έχουν να πουν οι βασικές και οι δευτερεύουσες ιδέες σας σχετικά με το θέμα;
Ο «Δήλωση θέσεως» έχει δύο σκέλη:
• Το πρώτο μέρος αναφέρει το γενικό θέμα, πχ.
• Ο πολιτισμός της Κένυας
• Η κατασκευή ενός μοντέλου τρένου
• Οι Δημόσιες Συγκοινωνίες
• Το δεύτερο μέρος αναφέρει το περιεχόμενο του δοκιμίου πχ.
• έχει μια πλούσια και ποικίλη ιστορία
• απαιτεί χρόνο και υπομονή
• μπορούν να λύσουν μερικά από τα πιο επίμονα και πιεστικά προβλήματα της πόλης μας
Μόλις διατυπωθεί η «δήλωση θέσης» που να ταιριάζει με αυτό το μοτίβο και με την οποία αισθάνεστε ικανοποιημένοι, είστε έτοιμοι να συνεχίσετε.
Γράψτε τις κύριες παραγράφους
Στο σώμα του δοκιμίου, η προετοιμασία μέχρι αυτού του σημείου έρχεται να αποδώσει καρπούς. Πρέπει τώρα να εξηγήσετε, να περιγράψετε ή να επιχειρηματολογήσετε επί του θέματος που έχετε επιλέξει.
Κάθε κύρια ιδέα που καταγράψατε στο σχεδιάγραμμα ή το περίγραμμά σας, θα μετατραπεί σε μία από τις κύριες παραγράφους σας. Αν είχατε τρεις ή τέσσερις βασικές ιδέες, θα έχετε τρεις ή τέσσερις κύριες παραγράφους.
Κάθε κύρια παράγραφος θα έχει την ίδια βασική δομή.
1. Ξεκινήστε καταγράφοντας μια από τις βασικές ιδέες σε μορφή πρότασης.
Αν η κύρια ιδέα σας είναι "μειώνουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση," θα μπορούσε να πει κάποιος το εξής: "Οι δημόσιες συγκοινωνίες μειώνουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση."
2. Στη συνέχεια, σημειώστε κάθε ένα από τα δευτερεύοντα σημεία αυτής της κύριας ιδέας, αφήνοντας όμως τέσσερις ή πέντε γραμμές ανάμεσα σε κάθε σημείο.
3. Στο χώρο που αφήσατε κάτω από κάθε σημείο, επεξεργαστείτε λίγο το σημείο αυτό. Η επεξεργασία μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω περιγραφές ή εξηγήσεις ή συζήτηση.
Υποστήριξη δευτερεύοντος σημείου
Οι οδηγοί προτιμούν την οικονομία που προέρχεται από τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς παρά το ξόδεμα του χρόνου τους που υφίστανται οδηγώντας οι ίδιοι.
Επεξεργασία δευτερεύοντος στοιχείου
Μικρότερος χρόνος οδήγησης σημαίνει μικρότερο κόστος συντήρησης όπως είναι η αλλαγή λαδιών. Βεβαίως, μικρότερος χρόνος οδήγησης σημαίνει επίσης και εξοικονόμηση καυσίμων. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό το κέρδος ξεπερνάει το κόστος κίνησης με τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
4. Αν θέλετε, βάλτε και μια συνοπτική πρόταση για κάθε παράγραφο.
Εντούτοις αυτό σε γενικές γραμμές, δεν χρειάζεται, καθώς οι προτάσεις αυτού του είδους έχουν την τάση να είναι δύσκαμπτες κι έτσι πρέπει να προσέχουμε πώς τις χρησιμοποιούμε.
Από τη στιγμή που όλες οι βασικές σας παράγραφοι πάρουν σάρκα και οστά με κάθε κύριο σημείο τους, είστε έτοιμοι να συνεχίσετε.
Γράψτε την Εισαγωγή και το Συμπέρασμα
Από το κείμενο σας λείπουν τώρα μόνο δύο παράγραφοι: Η εισαγωγή και το συμπέρασμα. Αυτές οι παράγραφοι θα δώσουν στον αναγνώστη ένα σημείο εισόδου και ένα σημείο εξόδου από το δοκίμιο.
Εισαγωγή
Η εισαγωγή θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να προσελκύει την προσοχή του αναγνώστη και να δίνει μια ιδέα για το κεντρικό σημείο στο οποίο εστιάζουμε
1. Ξεκινήστε με κάτι που θα τραβήξει την προσοχή. Το τι θα είναι αυτό εξαρτάται από σας, αλλά ορίστε και μερικές ιδέες:
• Εντυπωσιακές πληροφορίες
Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι σωστές και επαληθεύσιμες, και δεν χρειάζεται να είναι εντελώς νέες για τους αναγνώστες σας.
Θα μπορούσε απλώς να είναι ένα κατάλληλο γεγονός που θα δείχνει ξεκάθαρα αυτό που θέλετε να τονίσετε.
Εάν χρησιμοποιήσετε πληροφορίες αυτού του είδους, προσθέστε και μια δυο φράσεις που να αναφέρονται σ’ αυτές.
• Ανέκδοτο
Το ανέκδοτο είναι μια ιστορία που περιγράφει γλαφυρά κάτι.
Βεβαιωθείτε ότι το ανέκδοτό σας είναι σύντομο, εστιασμένο και σχετικό με το θέμα. Αν και μπορεί να αποτελέσει μια πολύ αποτελεσματική αφόρμηση για το κείμενό σας, πρέπει το χρησιμοποιείτε με προσοχή.
• Διάλογος
Ο κατάλληλος διάλογος δεν είναι ανάγκη να έχει συγκεκριμένους ομιλητές, όμως ο αναγνώστης πρέπει να μπορεί να κατανοήσει το σημείο που θέλετε να μεταδώσετε. Χρησιμοποιείτε μόνο δύο ή τρεις ατάκες για να ξεκαθαρίσετε αυτό που θέλετε να πείτε. Συνεχίστε τον διάλογο με μια ή δύο φράσεις επεξεργασίας του.
• Περιληπτική πληροφόρηση
Λίγες φράσεις θα εξηγήσουν το θέμα σας σε γενικές γραμμές μπορεί να οδηγήσουν ομαλά τον αναγνώστη στο υπόλοιπο κείμενο. Κάθε πρόταση πρέπει να γίνεται σταδιακά πιο συγκεκριμένη, μέχρι να φτάσετε στο δικό σας σημείο.
2. Αν η αφόρμηση ήταν μόνο μια – δυο φράσεις, προσθέστε μια - δύο επιπλέον προτάσεις που θα οδηγήσουν τον αναγνώστη από το άνοιγμα στην «δήλωση θέσεώς» σας.
3. Τελειώστε την παράγραφό σας με την «δήλωση θέσεως»
Συμπέρασμα
Το συμπέρασμα φέρνει το κλείσιμο για τον αναγνώστη, συνοψίζοντας τις θέσεις σας ή παρέχοντας μια τελική άποψη για το θέμα σας.
Αυτό που χρειάζεται ένα συμπέρασμα είναι τρεις ή τέσσερις ισχυρές προτάσεις, που δεν χρειάζεται να ακολουθούν κάποιον προκαθορισμένο τύπο. Απλά επανεξετάστε τα κύρια σημεία (προσέχοντας να μην τα επαναλάβετε ακριβώς) ή περιγράψτε εν συντομία τα συναισθήματά σας για το θέμα.
Ακόμα και ένα ανέκδοτο μπορεί να τερματίσει το κείμενό σας με χρήσιμο τρόπο.
Η εισαγωγή και το συμπέρασμα ολοκληρώνουν τις παραγράφους του δοκιμίου σας
Αλλά μη σταματήσετε από τώρα! Υπάρχει ένα ακόμα βήμα πριν ολοκληρωθεί πραγματικά το κείμενό σας.
Προσθέστε τις τελευταίες πινελιές
Έχουν πλέον ολοκληρωθεί όλες οι παράγραφοι του δοκιμίου σας. Εντούτοις πριν θεωρηθεί ως τελικό προϊόν, θα πρέπει να ρίξετε μια ματιά στη μορφοποίηση του εγγράφου σας.
Ελέγξτε τη σειρά των παραγράφων.
Κοιτάξτε τις παραγράφους σας. Ποια είναι η ισχυρότερη; Ίσως θέλετε να ξεκινήσετε με την ισχυρότερη παράγραφο, να τελειώσετε με την αμέσως επόμενη σε ισχύ και να βάλετε τις πιο αδύναμες στη μέση. Ό,τι και αν αποφασίσετε, σιγουρευτείτε ότι βγαίνει νόημα. Αν η εργασία σας είναι μια περιγραφή διαδικασίας, μάλλον θα πρέπει να τηρήσετε τη σειρά των βημάτων που πρέπει να ολοκληρωθούν.
Ελέγξτε τις οδηγίες αυτού που σας την ανέθεσε.
Όταν ετοιμάζετε το τελικό σχέδιο, πρέπει να είστε βέβαιοι ότι ακολουθήσατε όλες τις οδηγίες που σας έχουν δοθεί.
• Υπάρχουν τα σωστά περιθώρια;
• Υπάρχει ο τίτλος, σύμφωνα με τις οδηγίες;
• Τι άλλα στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία, κ.λπ.) πρέπει να περιλάβετε
• Υπάρχει διπλό διάκενο μεταξύ των γραμμών;
Ελέγξτε το κείμενό σας.
Τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αναθεώρηση της εργασίας σας. Με την αναθεώρηση όσων κάνατε, μπορείτε να βελτιώσετε τα αδύνατα σημεία που διαφορετικά θα χάνονταν. Διαβάστε και ξαναδιαβάστε το έγγραφό σας.
• Συνάδει το κείμενο με την κοινή λογική;
Αφήστε το για μερικές ώρες και στη συνέχεια διαβάστε το ξανά. Εξακολουθεί να βγάζει νόημα;
• Ρέουν οι φράσεις ομαλά από τη μία στην άλλη;
Αν όχι, προσπαθήστε να προσθέσετε μερικές λέξεις και φράσεις για να τις συνδέσετε. Λέξεις μετάβασης όπως, όπως "συνεπώς" ή "εντούτοις", μερικές φορές βοηθούν. Επίσης, μπορείτε να αναφερθείτε σε μια σκέψη στην προηγούμενη πρόταση.
Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την μετάβαση από τη μία παράγραφο στην άλλη.
• Περάσατε το κείμενο από ηλεκτρονικό έλεγχο ορθογραφίας και γραμματικής;
Τα βοηθήματα αυτά δεν μπορούν να καλύψουν κάθε λάθος, αλλά μπορούν να πιάσουν λάθη που έχουν παραπέσει.
Μόλις ελεγχθεί η δουλειά σας και τελειοποιηθεί η μορφοποίηση, το δοκίμιό σας έχει τελειώσει.
Συγχαρητήρια!
Πηγή: http://paroutsas.jmc.gr
Σχολικό βοήθημα Έκθεσης Α Λυκείου